“Cuju” czyli chińska piłka nożna

Żyjemy piłką nożną…no może nie tu na Tajwanie, gdzie piłkę kopią jedynie uczniowe szkoły podstawowej (wszyscy inni grają w koszykówkę albo baseball).
Ale Chińczycy znają piłke nożną już od dawna. Podobno to legendarny władca i proptoplasta Chińczykow Huangdi (Żółty Cesarz/黃帝) zarządził, aby “cuju” (蹴鞠) czyli chińska piłka nożna była częścią treningu wojskowego. O „cuju” wspomina min. historyk żyjący w okresie dynastii Han, Sima Qian (司馬遷) w swoim monumentalnym dziele „Zapiski historyka” (史記). Także „Historia Dynastii Han” (漢書) napisana w pierwszym wieku p.n.e. zawiera 25 artykułów poświęconych piłce nożnej. Najpierw znana tylko armii, z czasem stała się grą popularną wśród pozostałej części ludności, a mecz „cuju” stał się nierozłączym elementem obchodów urodzin chińskiego cesarza.
Jednym z najgorliwszych fanów piłki nożnej był Xiang Chu (項處), któremu doktor Chun Yuyi (淳于意) nakazał odpoczynek. Xiang Chu był jednak tak zafascynowany grą w piłkę, że wykrwawił się na śmierć na boisku, a cały ten wypadek opisany został w „Zapiskach historyka”.
Za czasów dynastii Han (206 p.n.e.- 220 n.e.) zasady gry w „cuju” nie wiele odbiegały od dzisiejszych reguł: dwie drużyny, każda po dwunastu graczy i wygrywała drużyna, która zdobyła więcej goli. Piłka wypełniona była włosiem albo piórami. Za czasów dynastii Tang (618 – 907) pojawiła się piłka wypełniona powietrzem i zmieniono wygląd bramki; w siatce, u góry, pojawiła się duża dziura. Gola zdobywała ta druźyna, która wbiła piłkę właśnie w ten otwór.
Za czasów dynastii Tang w piłkę zaczeły grać kobiety. Szyt popularności piłki nożnej w Chinach przypada na panowania dynastii Song (960 – 1279), kiedy to pojawiły się kluby piłkarskie: Qiyun (齊云社) i Yuan (圓社). Wtedy to też żył uchodzący za najlepszego piłkarza w historii Chin Gao Qiu高毬 ( ? - 1126 AD); zdolnościami Gao zafascynowany był cesarz do tego stopnia, że uczynił go premierem...tu niestety skończyły się sukcesy Gao Qiu, który okazał się bardzo skorumpowanym politykiem. W XIII wieku gra „cuju” zatraciła swoje walory rywalizacji, a stała się bardziej wyreżyserowanym przedstawieniem; za czasów mongolskiej dynastiI Yuan (1271 - 1368 ) popularnością cieszyły się inne sporty, głównie jeździectwo i zapasy. W okresie dynastii Ming (1368-1644) gry w piłkę zakazano w armii. Powoli piłka nożna stała się sportem granym tylko przez ubogie dzieci..