O programie

W piątek 5 września Formosa TV w programie prowadzonym przez byłego rzecznika rządu tajwańskiego prof. Shieh Jhy-wei (謝志偉) rozmawiano o Katyniu i o masakrze 28 lutego 1947(228/二二八事件) roku na Tajwanie (wtedy to wojska Chang Kai-sheka zamordowały tysiące Tajwańczyków). Program nadawany był na żywo, a wśród gości był tajwański poeta Li Min-yong(李敏勇), reżyser filmów dokumentalnych Hong Wei-jian (洪維健), dyrektor Fundacji 228 Yang Zhen-long(楊振隆)i ja. Stres straszny...ale rozmowa bardzo ciekawa; opowiedziałam o Katyniu, przedstawiłam także książkę Józefa Mackiewicza o Katyniu – pierwszą publikację na temat zbrodni katyńskiej. Tak się złożyło, że miałam niemiecką wersję książki, podarowałam ją więc prowadzęcemu program. Prof. Shieh z wykształcenia jest germanistą i był ambasadorem Tajwanu w Niemczech. W programie mówiono także o potrzebie pełnego rozliczenia się ze zbrodni popełnionych w okresie Białego Terroru (白色恐怖) na Tajwanie (1947 -1989) . Reżim Chang Kai-sheka (蔣介石) zamordował ok. 140 tys. mieszkancow wyspy. Byli wśród nich zarówno Tajwańczycy jak i Chińczycy (tzw. wai sheng ren/外省人). Pytano mnie czy widzę jakieś analogie między zbrodnią katyńską, a okresem terroru na Tajwanie. Starałam się mówić oczywiście z puktu widzenia Polki, ale także żony Tajwańczyka, którego ojciec był jedną z ofiar Białego Terroru. Opowiedziałam o kłamstwie katyńskim, które według mnie można porównać do prób zupełnego przemilczenia wydarzeń 28 lutego 1947 – do 1989 był to na Tajwanie temat zakazany. Przypomniałam także iż w Katyniu zgineła polska inteligencja – co było częścia planu Stalina; likwidacja polskiej inteligecji miała ułatwić sowietyzację Polski. Podobnie sytuacja wygladała na Tajwanie; Chang Kai-shek jako największych wrogów uważał tajwańskich inteligentów.
Mowiliśmy także o polityce obecnego rzadu- zbliżenia się do Chin; stopień tego zbliżenia niepokoi ostatnio Stany Zjednoczone i Japonie. Zauważyłam, że Chang Kai-shek i jego syn Chiang Ching-kuo (蔣經國)walczyli z komunistami a obecne władze Kuomintangu z komunistami współpracują.
Było ciekawie choć mnie totalnie zrzarły nerwy...ale prowadzący, znany z wyśmienitego poczucia humoru, próbował rozładować napięcie; „Gdzie uczyłaś się chińskiego?” zapytał mnie. Na Tajwanie, odpowiedziałam, a prof. Shieh szybko zripostował ”O to tak jak ja!!.” Ale na koniec programu powiedział, że jest wzruszony że osobie z dalekiej Polski drogi jest los Tajwanu.

W zeszłym tygodniu w United Daily (聯合報) ukazał się artykuł tajwańskiego poety Li Min-yonga zatytułowany „Jeden Film - Kawałek Polskiej Historii” (一部電影，一段波蘭史). Artykuł oczywiście nawiązuje do filmu Katyń. Jest w nim także wspomniamy Zbigniew Herbert, jest tłumaczenie fragmentu wiersza Guziki. Jest także odwołanie się do filmów Kieślowskiego (Biały, Niebieski Czerwony). Autor przytoczył także mój artykuł poświęcony Katyniowi (art.ukazał się w połowie lipca). Artykuł Li Min-yong’a - Tutaj